Arabuluculuk Kanunu 20. Maddesinde: Arabulucu; hukuk fakültesi mezunu, mesleğinde en az beş yıllık deneyime sahip olan, iletişim, görüşme ve arabuluculuk, teknikleri konularında uzmanlık eğitimi almış olan kişilerdir. Hukuk fakültesinden mezun olduktan arabulucular, sonra arabuluculuk temel eğitimi, müzakere ve uyuşmazlık çözüm yöntemleri, iletişim teknikleri, davranış psikolojisi vb. gibi konuları içeren bir mesleki eğitime tabi tutulurlar. Daha sonra yapılan arabuluculuk sınavı ile mesleki yeterlilikleri ölçülür, arabuluculuk sınavını başarıyla tamamlayanlar, faaliyette bulunmak için Adalet Bakanlığı tarafınca tutulan arabulucu listesine kaydını yaptırarak arabuluculuk faaliyetlerini yürütürler.
Arabulucular birçok iş alanında arabuluculuk faaliyeti gösterirler.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 3. Maddesine göre: İş hukukunda işçi ve işveren arasındaki yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, maaş gibi işçilik alacakları ile ihbar tazminatı, kıdem tazminatı gibi tazminatlardan kaynaklanan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk yoluyla çözülmektedir. İşçi ve işveren arasındaki söz konusu maddede yer alan her bir uyuşmazlığın çözümü için arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmakta olup, arabulucuya başvurmadan iş mahkemesinde açılan davalar “dava şartı” yokluğu bakımından usulden reddedilmektedir. İşçi ve işveren tarafları, uyuşmazlığı çözmek üzere ortak bir arabulucu da anlaşamaması durumda ise; uyuşmazlığı çözmek üzere Adliyede yer alan Arabuluculuk Merkezi’nce bir arabulucu görevlendirir.
İş hukukunda arabuluculuğun “dava şartı” olarak kabul edildiği diğer bir zorunlu konu ise, işe iade davalarında olan zorunlu arabuluculuktur. İşe iade davaları, iş sözleşmesinin hukuka aykırı feshi üzerine işçinin işine geri dönmesinin tesis edildiği bir iş davasıdır. İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebepsizce ya da gösterilen sebebin hukuksuz bir sebep olduğu iddiası ile fesih bildirimi tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümlerine göre arabulucuya başvurması zorunludur.
İş hukukunda arabuluculuğun “dava şartı” olarak kabul edildiği diğer zorunlu konular ise; kıdem tazminatında zorunlu arabuluculuk, ihbar tazminatında zorunlu arabuluculuk, fazla mesai ücretinde zorunlu arabuluculuk, yıllık ücretli izin, maaş, tatil ücretleri için arabuluculuk, işçi ile işverenin birbirine hakaret etmesi üzerine görülen arabuluculuktur.4857 sayılı İş Kanunu’nun 20/1 Maddesi’ne göre: Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilmektedir.